سی تی اسکن (CT Scan) مرکز تصویر برداری پزشکی میرعماد قزوین

انواع سیتی اسکن کدامند و به چه منظور انجام می شوند؟

تصویربرداری به کمک دستگاه سی تی اسکن تقریبا در تمام نواحی بدن می تواند انجام گیرد که بسته به درخواست پزشک می توان از ستون فقرات، استخوان‌ها، مغز، جریان خون و رگ‌ها، بافت‌های نرم داخلی بدن و غیره تصویر برداری کرد و در ادامه به برخی از مهمترین موارد آن اشاره خواهیم کرد.

سی تی اسکن مغز

سی تی مغز یک روش تصویربرداری تشخیصی غیرتهاجمی است که از اشعه ایکس برای تولید تصاویر افقی یا محوری استفاده می‌کند. سی تی اسکن سر و مغز می‌تواند به دلایل مختلفی صورت گیرد و متخصص مغز و اعصاب برای بررسی و اطمینان از برخی مسائل مهم و جزئی این تصویربرداری را پیشنهاد خواهد کرد.

از این روش برای تشخیص مواردی همچون تومورها و ضایعات مختلف، ضربات و خونریزی‌های داخلی، ناهنجاری‌ها و… استفاده می‌شود.سی تی اسکن مغز هم‌چنین ممکن است برای ارزیابی اثرات درمان بر تومورهای مغزی و شناسایی لخته‌هایی در مغز که ممکن است مسئول سکته مغزی باشند، استفاده شود.

همچنین ممکن است برای تشخیص این موارد ابتدا آزمایش‌ها و تصویربرداری‌های دیگری تجویز شوند که پس از عدم دستیابی به نتیجه دلخواه، این نوع تصویربرداری پیشنهاد می‌شود. سی تی اسکن مغز و سر ممکن است در مواردی با محدودیت‌هایی هم روبه‌رو باشد؛ از جمله برای افراد باردار یا افراد دیابتی. در چنین مواقعی حتما باید با پزشک مربوطه مشورت کرد. همچنین اگر در حین فرآیند تصویربرداری نیز هرگونه احساس غیرطبیعی در فرد به وجود آمد، باید حتما مسئول و پزشک مربوطه در جریان قرار بگیرند.

ازآنجایی‌که کودکان به تشعشع حساسیت بیشتری دارند، تنها درصورتی‌که برای تشخیص ضروری باشد باید آزمایش سی تی اسکن مغز با دوز حداقلی انجام شود.

سی تی اسکن ریه

یکی دیگر از کاربردهای توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن)، تصویربرداری از ریه‌ها است. ممکن است به دلیل درد در ناحیه قفسه سینه، سرفه‌های مکرر یا تب و مشکلات ریوی، پزشک تصویربرداری از ریه را تجویز کند. همچنین جهت تشخیص سرطان ریه نیز این روش در همان مراحل ابتدایی به‌کار گرفته می‌شود.

در صورت وجود تومور، نتایج این تصویربرداری به پزشک کمک می‌کند که از این موضوع مطلع شود که آیا تومورها تحت درمان قرار می‌گیرند یا خیر. از دیگر مواردی که توسط این تصویربرداری مشخص می‌شود باید به ذات الریه، سل، انواع التهاب، انواع ناهنجاری و… اشاره کنیم. لازم است گفته شود در صورت داشتن علائم غیرطبیعی، می‌توانید از دکتر مغز و اعصاب آنلاین کمک بگیرید و از او برای یافتن دلیل مشکلات و راهکار مناسب کمک بخواهید.

سی تی اسکن قلب

یکی از پرکاربرد ترین نمونه های سی تی اسکن، Ct scan قلب (Cardiac CT Scan) می باشد در این روش، قلب و تمامی رگ‌های خونی آن (عروق کرونر) آن مورد بررسی دقیق قرار می‌گیرند. با استفاده از نتایج این نوع تصویربرداری پزشک می‌تواند علائم ابتدایی مشکلات و عارضه‌های قلبی را بدون آن که علامت خاصی در فرد به وجود آمده باشد تشخیص دهد و روند درمان را در بهترین زمان آغاز کند.

دو نوع توموگرافی کامپیوتری (سی تی اسکن) قلب وجود دارد؛ یکی اسکن کلسیم قلب برای بررسی رسوب کلسیم در عروق و دیگری سی تی آنژیوگرافی که برای تشخیص آسیب عروق به‌کار گرفته می‌شود.

سی تی اسکن روده

یکی از کاربردهای دیگر این نوع تصویربرداری، برای تشخیص مشکلات روده است. هنگامی که بیمار با درد در نواحی شکمی خود به پزشک مراجعه می‌کند، اگر پزشک نتواند دلیل خاصی برای درد و ناراحتی‌های او پیدا کند، قطعا سی تی اسکن گزینه بسیار خوبی است. در این تصویربرداری امکان شناسایی انواع تومورها در روده وجود دارد و همچنین پزشک با بررسی نتایج می‌تواند به این موضوع پی ببرد که آیا تومور و سرطان در روده از نوع خوش‌خیم است یا خیر.

سی تی اسکن کمر

در سی تی اسکن کمر و ستون فقرات اطلاعات بیشتر و دقیق‌تری نسبت به رادیوگرافی به دست می‌آید؛ بنابراین رسیدن به نتیجه و اطمینان از وجود یا عدم وجود عارضه، با درصد بالاتری هم همراه خواهد بود. این نوع تصویربرداری به منظور تشخیص و بررسی مشکلاتی نظیر، مشکلات ستون فقرات، انواع ضایعات کمر، دیسک کمر، ناهنجاری‌های مادرزادی و… به‌کار گرفته می‌شود. همچنین بعد از روش‌های درمانی مانند جراحی، برای این که پزشک متوجه تاثیر روش درمانی شود، می‌تواند از سی تی اسکن کمر برای ارزیابی روند و تاثیر درمان هم استفاده کند.

سی تی اسکن دست و پا و مفاصل

برای بررسی انواع مشکلات و شکستگی در قسمت‌های مختلف پا و همچنین آسیب‌هایی مانند آسیب به تاندون یا رباط‌ها، پزشک متخصص می‌تواند از سی تی اسکن پا استفاده کند.

سی تی اسکن کلیه ها

کلیه از بخش‌های حساس و بسیار مهم بدن است که آسیب‌دیدگی آن می‌تواند زندگی روزمره انسان را تحت تاثیر قرار دهد. از این رو توجه به علائم مختلف و شروع درمان در کوتاه‌ترین زمان ممکن اهمیت بسیار زیادی دارد. یکی از روش‌های دقیقی که پزشکان متخصص برای شناسایی انواع مشکلات کلیوی پیشنهاد می‌کنند، سی تی اسکن کلیه است. از نتایج این تصویربرداری می‌توان برای شناسایی عارضه‌هایی از جمله اختلال در حفظ تعادل مواد شیمیایی مختلف، اختلال در ترشح رنین، اختلال در تولید هورمون کورتیزول، مشکل در خون ورودی به کلیه، انواع عفونت و … استفاده کرد. همچنین برای بررسی روند روش‌های درمانی مختلف از جمله پیوند کلیه هم می‌توان از این نوع تصویربرداری استفاده کرد.

سی تی اسکن پانکراس یا لوزالمعده

یکی از سرطان‌های رایج سرطان پانکراس یا همان لوزالمعده است؛ با کمک سی تی اسکن می‌توان این نوع سرطان را تشخیص داد و همچنین بررسی کرد که این بیماری در چه مرحله‌ای از پیشرفت قرار دارد. علاوه بر موارد گفته شده، سی تی اسکن بینی، سی تی اسکن پروستات، سی تی اسکن شکم و… نیز از مهم‌ترین کاربردهای این نوع تصویربرداری هستند.

سی تی اسکن اسپیرال
سی تی اسکن‌هایی که امروزه به‌کار گرفته می‌شوند، همگی اسپیرال یا همان مارپیچی هستند. این به معنای آن است که منبع پرتو ایکس مثل مارپیچ به دور بدن فرد می‌رود و جهت‌های مختلفی را برای تصویربرداری انتخاب می‌کند.

این باعث می‌شود تمام لایه‌های بدن مورد بررسی قرار گرفته و حتی داخلی‌ترین اجزا نیز از تصویربرداری دور نمانند. این کار کمک زیادی به شناخت و تشخیص بیماری‌های مختلف می‌کند. یکی از مثال‌های این نوع سی تی اسکن، سی تی اسکن مدیاستن بدون تزریق ریه است که این روزها به دلیل شیوع ویروس کرونا بسیار کاربرد پیدا کرده است.